Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει διαταραχές προσωπικότητας που χαρακτηρίζονται από άγχος.
Η Αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από κοινωνική αναστολή και αισθήματα ανεπάρκειας και υπερευαισθησίας στην αρνητική αξιολόγηση. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή φοβούνται έντονα ότι άλλοι θα τα γελοιοποιήσουν, θα τα απορρίψουν ή θα τα επικρίνουν. Αυτό τους οδηγεί στην αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων και στην αποφυγή αλληλεπιδράσεων με άλλους. Έτσι περιορίζεται περαιτέρω η ικανότητά τους να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες. Τα άτομα με τη διαταραχή αυτή έχουν συχνά έναν πολύ περιορισμένο κοινωνικό κόσμο. Ο τρόπος σκέψης και ερμηνείας του κόσμου περιστρέφεται γύρω από το αίσθημα ότι δεν είναι αρκετά καλοί και ότι άλλοι δεν τους συμπαθούν. Αυτοί οι τύποι σκέψεων δημιουργούν συναισθήματα έντονης ανησυχίας σε κοινωνικές καταστάσεις, μαζί με φόβο να γελοιοποιθούν, να επικριθούν και εν τέλει να απορριφθούν.
Η Εξαρτημένη διαταραχή προσωπικότητας χαρακτηρίζεται ως ο φόβος της απώλειας των άλλων. Προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση, μπορεί να κάνουν ένα βήμα πίσω στα πιστεύω τους. Ο έντονος φόβος της απώλειας μιας σχέσης τους καθιστά ευάλωτους σε χειραγώγηση και κατάχρηση. Είναι δύσκολο να εκφράσουν διαφωνίες ή να λάβουν ανεξάρτητες αποφάσεις και δυσκολεύονται να ξεκινήσουν μια εργασία όταν κανείς δεν είναι διαθέσιμος για να τους βοηθήσει. Η μοναξιά είναι ιδιαίτερα δύσκολη γι αυτούς. Όταν κάποιος με Διαταραχή Προσωπικής Εξάρτησης διαπιστώνει ότι μια σχέση από την οποία εξαρτάται έχει λήξει, θα αναζητήσει αμέσως μια άλλη πηγή υποστήριξης.
Τα άτομα με Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας χαρακτηρίζονται από ανάγκη για ύπαρξη τάξης, τελειομανίας και άσκησης ελέγχου. Συνήθως δημιουργούν καταλόγους ή χρονοδιαγράμματα με τις δραστηριότητες και τις υποχρεώσεις τους και είναι αφιερωμένοι στην εργασία τους έντονα, ώστε να παραμελούν τις κοινωνικές τους σχέσεις. Έχουν έντονη την τάση να “κάνουν το σωστό”. Τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας τείνουν να είναι άκαμπτα στον τρόπο που προσεγγίζουν τα πράγματα. Συχνά, δεν είναι σε θέση να μεταβιβάσουν καθήκοντα από φόβο ότι ένα άλλο άτομο δεν θα "το κάνει σωστό". Τα άτομα με αυτήν την διαταραχή συχνά αντιμετωπίζονται ως άκαμπτα, ελεγχτικά και επίμονα. Εμφανίζουν ιδεοληψίες (επίμονες και επαναλαμβανόμενες σκέψεις) που “πρέπει” να τις εκπληρώσουν με καταναγκασμό, αλλιώς βιώνουν αισθήματα δυσφορίας. Για παράδειγμα, για να να κατευνάσουν το άγχος τους για τη μικροβιοφοβία / αρρωστοφοβία ορίζουν ότι θα πρέπει να πλύνουν τα χέρια τους για 2 λεπτά επί 2 φορές συνεχόμενα. Αν δεν επιτέλουν αυτόν τον ψυχαναγκασμό νιώθουν άγχος, δυσφορία και αίσθημα καταστροφής. Οι ιδεοληψίες ορίζονται από τους ίδιους, πχ ορίζουν ότι πρέπει να ανοιγοκλείσουν τα φώτα 3 φορές πριν πάνε για ύπνο ή να ελέγξουν ότι έχουν κλείσει το θερμοσίφωνα 2 φορές ή να τοποθετήσουν την ένταση της τηλεόρασης σε ζυγό αριθμό κτλ.
Turner D, Sebastian A, Tuscher O. Impulsivity and Cluster B Personality Disorders. Curr Psychiatry Rep., 2017; 19(3): 15.
Weinbrecht A, Schulze L, Boettcher J, Renneberg B. Avoidant Personality Disorder: a Current Review. Curr Psychiatry Rep., 2016; 18(3): 29.
Repo-Tiihonen E, Hallikainen T. Antisocial personality disorder. Duodecim, 2016; 132(2): 130-136.