Η Οριακή Διαταταχή Προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από μεταπτώσεις στη διάθεση (έντονες κυκλοθυμίες) κυρίως από ευθυμία σε θυμό, αλλά και από ευφορία σε κατάθλιψη και μια διάχυτη παρορμητική συμπεριφορά. Τα άτομα με οριακή διαταραχή συχνά κάνουν κακό στον εαυτό τους (αυτοτραυματισμοί, αυτο-ακρωτηριασμοί), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν και σε αυτοκτονικά επεισόδια. Η οριακή διαταραχή μπορεί να συνοδεύεται κάποιες φορές από ακουστικές ψευδαισθήσεις και παρανοϊκές ιδέες, όπως και από “αποπροσωποίηση” (αίσθημα ότι έχω βγει από τον εαυτό μου και ότι παρακολουθώ τον εαυτό μου και την πραγματικότητα σαν να είναι ταινία, σαν εξωτερικός παρατηρητής, σαν να μη συμμετέχω εγώ). Τα άτομα με οριακή διαταραχή αναπτύσσουν γρήγορους και έντονους διαπροσωπικούς δεσμούς, δημιουργώντας μια αγχώδη εξάρτηση και έτσι βιώνουν επίσης έντονα την εγκατάλειψη. Συχνά ψάχνουν να βρουν την ταυτότητά τους (ποιοι είναι και τι πιστεύουν), ενώ μπορεί να παρουσιάζουν και κάποια μικροψυχωτικά συμπτώματα. Μπορεί επίσης να παρουσιάζουν αντικοινωνική συμπεριφορά. Αρκετές περιπτώσεις ατόμων με τη διαταραχή αυτή έχουν κακοποιηθεί ή παραμεληθεί έντονα στην παιδική ηλικία. Η διαταραχή γίνεται εμφανής στην εφηβεία και στα πρώτα νεανικά χρόνια.
Η διάγνωση της γίνεται με κλινική εξέταση από ειδικό ψυχίατρο ή/ και ψυχολόγο και είναι ιδιαιτέρως σημαντική καθότι αρκετά συμπτώματα της οριακής μοιάζουν με τη διπολική διαταταχή. Σημαντικές διαφορές των διαταραχών είναι η έλλειψη μανιών στην περίπτωση της οριακής διαταραχής και το γεγονός ότι η διπολική διαταραχή είναι μια πιο γενετική ασθένεια. Η διπολική διαταραχή επίσης παρουσιάζει κυκλοθυμίες πιο αυθόρμητες και όχι τόσο λόγω εξωγενών παραγόντων και επιπλέον η παρόρμηση των ατόμων με διπολική διαταραχή είναι περισσότερο επεισοδιακή και όχι τόσο διάχυτη, όσο στα άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας.
Ο επιπολασμός της οριακής διαταραχής ανέρχεται στο 2% του γενικού πληθυσμού, αλλά ευθύνεται για το 60% των διαταραχών προσωπικότητας. Η αιτιολογία της διαταραχής παραμένει κατά βάση άγνωστη, συμπεριλαμβανομένων ωστόσο γενετικών και επίκτητων παραγόντων. Η οριακή διαταραχή χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης. Οι διαπροσωπικές σχέσεις με άτομα με οριακή διαταραχή μπορεί να είναι δύσκολες, καθότι τα άτομα αυτά δημιουργούν εξαρτητικούς δεσμούς, φοβούνται έντονα την εγκατάλειψη, δημιουργούν ασταθείς σχέσεις και μεταλλάσσουν το συναίσθημά τους (μπορεί στην αρχή να σε θεωρούν ευεργέτη και έπειτα σαδιστή). Τέλος, δυσκολεύονται να αντιληφθούν τα συναισθήματα των άλλων, να μπουν στη θέση του (έλλειψη ενσυναίσθησης).
Τα 9 χαρακτηριστικά της οριακής διαταραχής προσωπικότητας:
Η αντιμετώπιση της οριακής διαταραχής προσωπικότητας μπορεί να γίνει με ψυχοθεραπεία (διαλεκτική ψυχοθεραπεία, γνωσιακή/ συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και κάποια ψυχοδυναμικά μοντέλα). Η φαρμακευτική αγωγή συνήθως περιλαμβάνει αντικαταθλιπτικά φάρμακα (SSRIs) και σταθεροποιητές συναισθήματος.
Ghaemi SN. Bipolar vs Borderline- diagnosis is prognosis once again. Acta Psychiatr Scand., 2016; 133; 171-173.
Aspesi F, Fotiadou M, Arntz A, Aguglia E, Barone L, et al. Unblending Borderline Personality and Bipolar Disorders. J Psychiatr Res., 2017; 91: 90-97.